این نوشته حاصل نظر جمعی از پژوهشگران عرصه مهدویت در مرکز تخصصی مهدویت حوزه علمیه قم میباشد که به صورت خلاصه ارائه میشود، و از دو بخش تشکیل شده است.
الف. نکات راهبردی
1. توجه به محکمات دین
در مکتب گرانسنگ و بی بدیل شیعه و تفکر ناب مهدویت، محکمات و مسلماتی وجود دارد که مردم با تأسی و عمل به آنها، از تأویل و توجیه و حدس و گمانهای نابهجا، بی نیاز میشوند. از جمله آنها لزوم تبعیت از علماء در عصر غیبت و ولیّ فقیه در صورت تشکیل حکومت اسلامی، در این دوران است. لزوم تبعیت، امور متعدد به ویژه حوادث اجتماعی را شامل میشود. بنابراین بر همه ما لازم است در جهتگیریها و اظهار نظرها، توجه به علما داشته باشیم و همراه آنان حرکت کنیم نه جلوتر؛ و در هر موضعگیری، نظرات آنان را جویا شده و عمل کنیم. علمایی که عمل به دین و وظیفه دینی را سرلوحه رفتار خود قرار دادهاند؛ آنانی که مخالفت با هوای نفس را نصب العین قرار داده و رغبتی به دنیا و لذات زودگذر آن ندارند.
همچنین در معارف بلند شیعه، وظایف افراد در قالب فرهنگ انتظار به روشنی بیان شده است که جهتگیری کلی آن، زمینهسازی برای ظهور در قالب دستورات دین، تحت سرپرستی علما و ولیّ فقیه است؛ لذا معنا ندارد که انسان، وارد فعالیتهای به اصطلاح تحلیلی بدون پشتوانه شود و کسانی که شایستگی برای اظهار نظر ندارند سخنانی را مطرح کرده و جهت حرکت مردم را دچار انحراف کنند.
2. توجه به منابع روایی و اعتبار روایات
مباحث مهدویت مانند سایر معارف دینی از پشتوانه عقلی و نقلی برخوردار است و معارف نقلی نیز شامل آیات قرآن و روایات میباشد. همانگونه که در سایر معارف دینی، برخی روایات ضعیف و غیر قابل استناد وجود دارد و علما با تلاش علمی خود، اینگونه احادیث را از احادیث صحیح جدا میکنند، در بحث مهدویت نیز، روایات ضعیف و غیر قابل اعتبار وجود دارد که باید پالایش شود و کسی حق ندارد این روایات را بدون توجه به ضعف سند و اشکال در محتوا و متن، دست مایه حرفهای خود قرار دهد و فضای فکری جامعه را دچار تشویش کند.
3. علم رجال و اهمیت بررسی اسناد روایات
از کارهای بسیار مهمی که فقها در راستای فهم صحیح معارف و احکام دین انجام میدهند بررسی سند روایات میباشد؛ که به علت اهمیت آن، علم رجال شکل گرفت، و هیچ فقیهی به خود اجازه نمیدهد بدون توجه به سند، روایتی را پذیرفته و بر طبق آن فتوا دهد. بر این اساس، آیا میتوان پذیرفت که علم رجال در احکام فرعی رعایت شود ولی در مباحث مهمی مانند مباحث مهدویت که عموم مردم به آن حساسیت داشته و واکنش نشان میدهند فراموش شود؟ و هر حرفی از هرکسی نقل شده و پذیرفته شود؟ و عدهای غیر متخصص به خود اجازه دهند با استفاده از هر حدیثی هر چند ضعیف، با عقاید و احساسات مردم بازی کنند؟
4. شخصیت رهبر معظم انقلاب امام خامنه ای
رهبر فرزانه انقلاب حضرت امام خامنهای شخصیتی بی بدیل در زمان کنونی است که در قله علم و عمل، تقوا و درایت، شجاعت و زمانشناسی بوده و هر زمان که لازم باشد آنچه را مورد نیاز مردم است تذکر میدهند. کمالات ایشان برای همگان روشن است و برای بیان عظمت و بزرگی ایشان هیچ نیازی نیست تا بخواهیم او را بر کسی تطبیق دهیم (اگر باعث منقصت و کوچکی ایشان نشود). ما به ایشان کمال ارادت را داشته و امر ایشان را مطاع دانسته و وجوب تبعیت و اطاعت از ایشان را لازم میدانیم و بهترین تعبیر را برای ایشان به این عنوان «روحی له الفداء» بکار میگیریم. مردم ایران این رهبر عظیم الشأن را به خاطر ویژگیهای خودشان دوست دارند و علما برای ایشان کمال احترام را قائلند.
5. تقسیم بندی علایم
علائم ظهور با توجه به روایات، به علایم حتمی و غیر حتمی تقسیم میشوند. معنای علامت غیر حتمی نیز از خود روایت روشن است که یعنی ممکن است تحقق پیدا نکند. وقتی خود ائمه علامتی را غیر حتمی معرفی میکنند دلیلی ندارد این گونه علایم، پررنگ نشان داده شود و به گونهای ارائه شود که گویا باید باشد و اکنون نیز هست.